Arriani epistula ad Lucium Gellium

Πῶς ἔχειν δεῖ πρὸς τοὺς τυράννους.

Ὅτι ἄν τινι προσῇ τι πλεονέκτημα ἢ δοκῇ γε προσεῖναι μὴ προσόν, τοῦτον πᾶσα ἀνάγκη, ἐὰν ἀπαίδευτος ᾖ, πεφυσῆσθαι δι' αὐτό. [σεξτ. 2] εὐθὺς ὁ τύραννος λέγει "ἐγώ εἰμι ὁ πάντων κράτιστος." καὶ τί μοι δύνασαι παρασχεῖν; ὄρεξίν μοι δύνασαι περιποιῆσαι ἀκώλυτον; πόθεν σοι; σὺ γὰρ ἔχεις; ἔκκλισιν ἀπερίπτωτον; σὺ γὰρ ἔχεις; ὁρμὴν ἀναμάρτητον; [σεξτ. 3] καὶ ποῦ σοι μέτεστιν; ἄγε, ἐν νηὶ δὲ σαυτῷ θαρρεῖς ἢ τῷ εἰδότι; ἐπὶ δ' ἅρματος τίνι ἢ τῷ εἰδότι; [σεξτ. 4] τί δ' ἐν ταῖς ἄλλαις τέχναις; ὡσαύτως. τί οὖν δύνασαι; "πάντες με θεραπεύουσιν." καὶ γὰρ ἐγὼ τὸ πινάκιον θεραπεύω καὶ πλύνω αὐτὸ καὶ ἐκμάσσω καὶ τῆς ληκύθου ἕνεκα πάσσαλον πήσσω. τί οὖν; ταῦτά μου κρείττονά ἐστιν; οὔ: ἀλλὰ χρείαν μοι παρέχει τινά. ταύτης οὖν ἕνεκα θεραπεύω αὐτά. τί δέ; τὸν ὄνον οὐ θεραπεύω; [σεξτ. 5] οὐ νίπτω αὐτοῦ τοὺς πόδας; οὐ περικαθαίρω; οὐκ οἶδας ὅτι πᾶς ἄνθρωπος ἑαυτὸν θεραπεύει, σὲ δ' οὕτως ὡς τὸν ὄνον; ἐπεὶ τίς σε θεραπεύει ὡς ἄνθρωπον; δείκνυε. [σεξτ. 6] τίς σοι θέλει ὅμοιος γενέσθαι, τίς σου ζηλωτὴς γίνεται ὡς Σωκράτους; "ἀλλὰ δύναμαί σε τραχηλοκοπῆσαι." καλῶς λέγεις. ἐξελαθόμην ὅτι σε δεῖ θεραπεύειν καὶ ὡς πυρετὸν καὶ ὡς χολέραν καὶ βωμὸν στῆσαι, ὡς ἐν Ῥώμῃ Πυρετοῦ βωμός ἐστιν. [σεξτ. 7]

Τί οὖν ἐστι τὸ ταράσσον καὶ καταπλῆττον τοὺς πολλούς; ὁ τύραννος καὶ οἱ δορυφόροι; πόθεν; μὴ γένοιτο: οὐκ ἐνδέχεται τὸ φύσει ἐλεύθερον ὑπ' ἄλλου τινὸς ταραχθῆναι ἢ κωλυθῆναι πλὴν ὑφ' ἑαυτοῦ. [σεξτ. 8] ἀλλὰ τὰ δόγματα αὐτὸν ταράσσει. ὅταν γὰρ ὁ τύραννος εἴπῃ τινὶ "δήσω σου τὸ σκέλος", ὁ μὲν τὸ σκέλος τετιμηκὼς λέγει "μή: ἐλέησον", ὁ δὲ τὴν προαίρεσιν τὴν ἑαυτοῦ λέγει "εἴ σοι λυσιτελέστερον φαίνεται, δῆσον". "οὐκ ἐπιστρέφῃ; [σεξτ. 9] " "οὐκ ἐπιστρέφομαι." "ἐγώ σοι δείξω ὅτι κύριός εἰμι." "πόθεν σύ; ἐμὲ ὁ Ζεὺς ἐλεύθερον ἀφῆκεν. ἢ δοκεῖς ὅτι ἔμελλεν τὸν ἴδιον υἱὸν ἐᾶν καταδουλοῦσθαι; τοῦ νεκροῦ δέ μου κύριος εἶ, λάβε αὐτόν. [σεξτ. 10] " "ὥσθ' ὅταν μοι προσίῃς, ἐμὲ οὐ θεραπεύεις;" "οὐ: ἀλλ' ἐμαυτόν. εἰ δὲ θέλεις με λέγειν ὅτι καὶ σέ, λέγω σοι οὕτως ὡς τὴν χύτραν."

Τοῦτο οὐκ ἔστιν φίλαυτον: [σεξτ. 11] γέγονε γὰρ οὕτως τὸ ζῷον: αὑτοῦ ἕνεκα πάντα ποιεῖ. καὶ γὰρ ὁ ἥλιος αὑτοῦ ἕνεκα πάντα ποιεῖ καὶ τὸ λοιπὸν αὐτὸς ὁ Ζεύς. [σεξτ. 12] ἀλλ' ὅταν θέλῃ εἶναι Ὑέτιος καὶ Ἐπικάρπιος καὶ πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε, ὁρᾷς ὅτι τούτων τῶν ἔργων καὶ τῶν προσηγοριῶν οὐ δύναται τυχεῖν, ἂν μὴ εἰς τὸ κοινὸν ὠφέλιμος ᾖ. [σεξτ. 13] καθόλου τε τοιαύτην <τὴν> φύσιν τοῦ λογικοῦ ζῴου κατεσκεύασεν, ἵνα μηδενὸς τῶν ἰδίων ἀγαθῶν δύνηται τυγχάνειν, <ἂν> μή τι εἰς τὸ κοινὸν ὠφέλιμον προσφέρηται. [σεξτ. 14] οὕτως οὐκέτι ἀκοινώνητον γίνεται τὸ πάντα αὑτοῦ ἕνεκα ποιεῖν. [σεξτ. 15] ἐπεὶ τί ἐκδέχῃ; ἵνα τις ἀποστῇ αὑτοῦ καὶ τοῦ ἰδίου συμφέροντος; καὶ πῶς ἔτι μία καὶ ἡ αὐτὴ ἀρχὴ πᾶσιν ἔσται ἡ πρὸς αὐτὰ οἰκείωσις;

Τί οὖν; [σεξτ. 16] ὅταν ὑπῇ δόγματα ἀλλόκοτα περὶ τῶν ἀπροαιρέτων [π]ὡς ὄντων ἀγαθῶν καὶ κακῶν, πᾶσα ἀνάγκη θεραπεύει< [σεξτ. 17] ν> τοὺς τυράννους. ὤφελον γὰρ τοὺς τυράννους μόνον, τοὺς κοιτωνίτας δ' οὔ. πῶς δὲ καὶ φρόνιμος γίνεται ἐξαίφνης ὁ ἄνθρωπος, ὅταν Καῖσαρ αὐτὸν ἐπὶ τοῦ λασάνου ποιήσῃ: πῶς εὐθὺς λέγομεν "φρονίμως μοι λελάληκεν Φηλικίων" [σεξτ. 18] 3. ἤθελον αὐτὸν ἀποβληθῆναι τοῦ κοπρῶνος, ἵνα πάλιν ἄφρων σοι δοκῇ. [σεξτ. 19] εἶχέν τινα Ἐπαφρόδιτος σκυτέα, ὃν διὰ τὸ ἄχρηστον εἶναι ἐπώλησεν. εἶτα ἐκεῖνος κατά τινα δαίμονα ἀγορασθεὶς ὑπό τινος τῶν Καισαριανῶν τοῦ Καίσαρος σκυτεὺς ἐγένετο. εἶδες ἂν πῶς αὐτὸν ἐτίμα ὁ Ἐπαφρόδιτος: " [σεξτ. 20] 3τί πράσσει Φηλικίων ὁ ἀγαθός; [σεξτ. 21] φιλῶ σε." εἶτα εἴ τις ἡμῶν ἐπύθετο "τί ποιεῖ αὐτός;" ἐλέγετο ὅτι "μετὰ Φηλικίωνος βουλεύεται περί τινος" [σεξτ. 22] 3. οὐχὶ γὰρ πεπράκει αὐτὸν ὡς ἄχρηστον; τίς οὖν αὐτὸν ἄφνω φρόνιμον ἐποίησεν; [σεξτ. 23] τοῦτ' ἔστι τὸ τιμᾶν ἄλλο τι ἢ τὰ προαιρετικά.

" [σεξτ. 24] 3Ἠξίωται δημαρχίας." πάντες οἱ ἀπαντῶντες συνήδονται: ἄλλος τοὺς ὀφθαλμοὺς καταφιλεῖ, ἄλλος τὸν τράχηλον, οἱ δοῦλοι τὰς χεῖρας. ἔρχεται εἰς οἶκον, εὑρίσκει λύχνους ἁπτομένους. ἀναβαίνει εἰς τὸ Καπιτώλιον, ἐπιθύει. [σεξτ. 25] τίς οὖν πώποτε ὑπὲρ τοῦ ὀρεχθῆναι καλῶς ἔθυσεν; ὑπὲρ τοῦ ὁρμῆσαι κατὰ φύσιν; ἐκεῖ γὰρ καὶ θεοῖς εὐχαριστοῦμεν, ὅπου τὸ ἀγαθὸν τιθέμεθα. [σεξτ. 26]

Σήμερόν τις ὑπὲρ ἱερωσύνης ἐλάλει μοι τοῦ Αὐγούστου. λέγω αὐτῷ "ἄνθρωπε, ἄφες τὸ πρᾶγμα: δαπανήσεις πολλὰ εἰς οὐδέν. [σεξτ. 27] " "Ἀλλ' οἱ τὰς [φ]ὠνάς", φησί, "γράφοντες γράψουσι τὸ ἐμὸν ὄνομα." "Μή τι οὖν σὺ τοῖς ἀναγιγνώσκουσι λέγεις παρών: ἐμὲ γεγράφασιν; [σεξτ. 28] εἰ δὲ καὶ νῦν δύνασαι παρεῖναι πᾶσιν, ἐὰν ἀποθάνῃς, τί ποιήσεις;" "Μενεῖ μου τὸ ὄνομα." "Γράψον αὐτὸ εἰς λίθον καὶ μενεῖ. ἄγε ἔξω δὲ Νικοπόλεως τίς σου μνεία; [σεξτ. 29] " "Ἀλλὰ χρυσοῦν στέφανον φορήσω." "Εἰ ἅπαξ ἐπιθυμεῖς στεφάνου, ῥόδινον λαβὼν περίθου: ὄψει γὰρ κομψότερον."