Arriani epistula ad Lucium Gellium

Περὶ τῶν ἐφ' ἡμῖν καὶ οὐκ ἐφ' ἡμῖν.

Τῶν ἄλλων δυνάμεων οὐδεμίαν εὑρήσετε αὐτὴν αὑτῆς θεωρητικήν, οὐ τοίνυν οὐδὲ δοκιμαστικὴν ἢ ἀποδοκιμαστικήν. [σεξτ. 2] ἡ γραμματικὴ μέχρι τίνος κέκτηται τὸ θεωρητικόν; μέχρι τοῦ διαγνῶναι τὰ γράμματα. ἡ μουσική; μέχρι τοῦ διαγνῶναι τὸ μέλος. [σεξτ. 3] αὐτὴ οὖν αὑτὴν θεωρεῖ τις αὐτῶν; οὐδαμῶς. ἀλλ' ὅτε μέν, ἄν τι γράφῃς τῷ ἑταίρῳ, δεῖ τούτων τῶν γραπτέων, ἡ γραμματικὴ ἐρεῖ: πότερον δὲ γραπτέον τῷ ἑταίρῳ ἢ οὐ γραπτέον, ἡ γραμματικὴ οὐκ ἐρεῖ. καὶ περὶ τῶν μελῶν ὡσαύτως ἡ μουσική: πότερον δ' ᾀστέον νῦν καὶ κιθαριστέον ἢ οὔτε ᾀστέον οὔτε κιθαριστέον οὐκ ἐρεῖ. [σεξτ. 4] τίς οὖν ἐρεῖ; ἡ καὶ αὑτὴν θεωροῦσα καὶ τἆλλα πάντα. αὕτη δ' ἐστὶ τίς; ἡ δύναμις ἡ λογική: μόνη γὰρ αὕτη καὶ αὑτὴν κατανοήσουσα παρείληπται, τίς τέ ἐστι καὶ τί δύναται καὶ πόσου ἀξία οὖσα ἐλήλυθεν, καὶ τὰς ἄλλας ἁπάσας. [σεξτ. 5] τί γάρ ἐστιν ἄλλο τὸ λέγον ὅτι χρυσίον καλόν ἐστιν; αὐτὸ γὰρ οὐ λέγει. δῆλον ὅτι ἡ χρηστικὴ δύναμις ταῖς φαντασίαις. τί ἄλλο τὸ μουσικήν, [σεξτ. 6] γραμματικήν, τὰς ἄλλας δυνάμεις διακρῖνον, δοκιμάζον τὰς χρήσεις αὐτῶν καὶ τοὺς καιροὺς παραδεικνύον; οὐδὲν ἄλλο.

Ὥσπερ οὖν ἦν ἄξιον, [σεξτ. 7] τὸ κράτιστον ἁπάντων καὶ κυριεῦον οἱ θεοὶ μόνον ἐφ' ἡμῖν ἐποίησαν, τὴν χρῆσιν τὴν ὀρθὴν ταῖς φαντασίαις, τὰ δ' ἄλλα οὐκ ἐφ' ἡμῖν. ἆρά γε ὅτι οὐκ ἤθελον; [σεξτ. 8] ἐγὼ μὲν δοκῶ ὅτι, εἰ ἠδύναντο, κἀκεῖνα ἂν ἡμῖν ἐπέτρεψαν: ἀλλὰ πάντως οὐκ ἠδύναντο. [σεξτ. 9] ἐπὶ γῆς γὰρ ὄντας καὶ σώματι συνδεδεμένους τοιούτῳ καὶ κοινωνοῖς τοιούτοις πῶς οἷόν τ' ἦν εἰς ταῦτα ὑπὸ τῶν ἐκτὸς μὴ ἐμποδίζεσθαι;

Ἀλλὰ τί λέγει ὁ Ζεύς; [σεξτ. 10] "Ἐπίκτητε, εἰ οἷόν τε ἦν, καὶ τὸ σωμάτιον ἄν σου καὶ τὸ κτησίδιον ἐποίησα ἐλεύθερον καὶ ἀπαραπόδιστον. [σεξτ. 11] νῦν δέ, μή σε λανθανέτω, τοῦτο οὐκ ἔστιν σόν, ἀλλὰ πηλὸς κομψῶς πεφυραμένος. [σεξτ. 12] ἐπεὶ δὲ τοῦτο οὐκ ἠδυνάμην, ἐδώκαμέν σοι μέρος τι ἡμέτερον, τὴν δύναμιν ταύτην τὴν ὁρμητικήν τε καὶ ἀφορμητικὴν καὶ ὀρεκτικήν τε καὶ ἐκκλιτικὴν καὶ ἁπλῶς τὴν χρηστικὴν ταῖς φαντασίαις, ἧς ἐπιμελούμενος καὶ ἐν ᾗ τὰ σαυτοῦ τιθέμενος οὐδέποτε κωλυθήσῃ, οὐδέποτ' ἐμποδισθήσῃ, οὐ στενάξεις, οὐ μέμψῃ, οὐ κολακεύσεις οὐδένα. [σεξτ. 13] τί οὖν; μή τι μικρά σοι φαίνεται ταῦτα;" "μὴ γένοιτο." "ἀρκῇ οὖν αὐτοῖς;" "εὔχομαι δὲ τοῖς θεοῖς." [σεξτ. 14]

Νῦν δ' ἑνὸς δυνάμενοι ἐπιμελεῖσθαι καὶ ἑνὶ προσηρτηκέναι ἑαυτοὺς μᾶλλον θέλομεν πολλῶν ἐπιμελεῖσθαι καὶ πολλοῖς προσδεδέσθαι καὶ τῷ σώματι καὶ τῇ κτήσει καὶ ἀδελφῷ καὶ φίλῳ καὶ τέκνῳ καὶ δούλῳ. [σεξτ. 15] ἅτε οὖν πολλοῖς προσδεδεμένοι βαρούμεθα ὑπ' αὐτῶν καὶ καθελκόμεθα. [σεξτ. 16] διὰ τοῦτο, ἂν ἄπλοια ᾖ, καθήμεθα σπώμενοι καὶ παρακύπτομεν συνεχῶς: "τίς ἄνεμος πνεῖ; βορέας." τί ἡμῖν καὶ αὐτῷ; "πότε ὁ ζέφυρος πνεύσει;" ὅταν αὐτῷ δόξῃ, ὦ βέλτιστε, ἢ τῷ Αἰόλῳ. σὲ γὰρ οὐκ ἐποίησεν ὁ θεὸς ταμίαν τῶν ἀνέμων, ἀλλὰ τὸν Αἴολον. [σεξτ. 17] τί οὖν; δεῖ τὰ ἐφ' ἡμῖν βέλτιστα κατασκευάζειν, τοῖς δ' ἄλλοις χρῆσθαι ὡς πέφυκεν. "πῶς οὖν πέφυκεν;" ὡς ἂν ὁ θεὸς θέλῃ.

" [σεξτ. 18] 3Ἐμὲ οὖν νῦν τραχηλοκοπεῖσθαι μόνον;" τί οὖν; ἤθελες πάντας τραχηλοκοπηθῆναι, ἵνα σὺ παραμυθίαν ἔχῃς; οὐ θέλεις οὕτως ἐκτεῖναι τὸν τράχηλον, [σεξτ. 19] ὡς Λατερανός τις ἐν τῇ Ῥώμῃ κελευσθεὶς ὑπὸ τοῦ Νέρωνος ἀποκεφαλισθῆναι; ἐκτείνας γὰρ τὸν τράχηλον καὶ πληγεὶς καὶ πρὸς αὐτὴν τὴν πληγὴν ἀσθενῆ γενομένην ἐπ' ὀλίγον συνελκυσθεὶς πάλιν ἐξέτεινεν. [σεξτ. 20] ἀλλὰ καὶ ἔτι πρότερον προσελθόντι τις Ἐπαφροδίτῳ τῷ κυρίῳ τοῦ Νέρωνος καὶ ἀνακρίνοντι αὐτὸν ὑπὲρ τοῦ συγκρουσθῆναι "Ἄν τί θέλω," φησίν, "ἐρῶ σου τῷ κυρίῳ".

" [σεξτ. 21] 3Τί οὖν δεῖ πρόχειρον ἔχειν ἐν τοῖς τοιούτοις;" τί γὰρ ἄλλο ἢ τί ἐμὸν καὶ τί οὐκ ἐμὸν καὶ τί μοι ἔξεστιν καὶ τί μοι οὐκ ἔξεστιν; [σεξτ. 22] ἀποθανεῖν με δεῖ: μή τι οὖν καὶ στένοντα; δεθῆναι: μή τι καὶ θρηνοῦντα; φυγαδευθῆναι: μή τις οὖν κωλύει γελῶντα καὶ εὐθυμοῦντα καὶ εὐροοῦντα; [σεξτ. 23] "εἰπὲ τὰ ἀπόρρητα." οὐ λέγω: τοῦτο γὰρ ἐπ' ἐμοί ἐστιν. "ἀλλὰ δήσω σε." ἄνθρωπε. τί λέγεις; ἐμέ; τὸ σκέλος μου δήσεις, τὴν προαίρεσιν δὲ οὐδ' ὁ Ζ<εὺς νι> [σεξτ. 24] κῆσαι δύναται. "εἰς φυλακήν σε βαλῶ." τὸ <σω>μάτιον. "ἀποκεφαλίσω σε." πότε οὖν σοὶ εἶπον, ὅτι μόνου ἐμοῦ ὁ τράχηλος ἀναπότμητός ἐστιν; [σεξτ. 25] ταῦτα ἔδει μελετᾶν τοὺς φιλοσοφοῦντας, ταῦτα καθ' ἡμέραν γράφειν, ἐν τούτοις γυμνάζεσθαι.

Θρασέας εἰώθει λέγειν " [σεξτ. 26] 3Σήμερον ἀναιρεθῆναι θέλω μᾶλλον ἢ αὔριον φυγαδευθῆναι" [σεξτ. 27] 3. τί οὖν αὐτῷ Ῥοῦφος εἶπεν; "Εἰ μὲν ὡς βαρύτερον ἐκλέγῃ, τίς ἡ μωρία τῆς ἐκλογῆς; εἰ δ' ὡς κουφότερον, τίς σοι δέδωκεν; οὐ θέλεις μελετᾶν ἀρκεῖσθαι τῷ δεδομένῳ;"

Διὰ τοῦτο γὰρ Ἀγριππῖνος τί ἔλεγεν; [σεξτ. 28] ὅτι "Ἐγὼ ἐμαυτῷ ἐμπόδιος οὐ γίνομαι". ἀπηγγέλη αὐτῷ ὅτι " [σεξτ. 29] 3κρίνῃ ἐν συγκλήτῳ." "Ἀγαθῇ τύχῃ. ἀλλὰ ἦλθεν ἡ πέμπτη" ταύτῃ δ' εἰώθει γυμνασάμενος ψυχρολουτρεῖν: " [σεξτ. 30] 3ἀπέλθωμεν καὶ γυμνασθῶμεν." γυμνασαμένῳ λέγει τις αὐτῷ ἐλθὼν ὅτι "Κατακέκρισαι". "Φυγῇ,", φησίν, "ἢ θανάτῳ;" "Φυγῇ." "Τὰ ὑπάρχοντα τί;" "Οὐκ ἀφῃρέθη." "Εἰς Ἀρίκειαν οὖν ἀπελθόντες ἀριστήσωμεν. [σεξτ. 31] " Τοῦτ' ἔστι μεμελετηκέναι ἃ δεῖ μελετᾶν, ὄρεξιν ἔκκλισιν ἀκώλυτα ἀπερίπτωτα παρεσκευακέναι. ἀποθανεῖν με δεῖ. [σεξτ. 32] εἰ ἤδη, ἀποθνῄσκω: κἂν μετ' ὀλίγον, νῦν ἀριστῶ τῆς ὥρας ἐλθούσης, εἶτα τότε τεθνήξομαι. πῶς; ὡς προσήκει τὸν τὰ ἀλλότρια ἀποδιδόντα.