Utopiensium insula in media sui parte - nam hac latissima est - milia passuum ducenta porrigitur, magnumque per insulae spatium non multo angustior, fines versus paulatim utrimque tenuatur. hi velut circumducti circino quingentorum ambitu milium, insulam totam in lunae speciem renascentis effigiant. cuius cornua fretum interfluens, milibus passuum plus minus undecim dirimit, ac per ingens inane diffusum, circumiectu undique terrae prohibitis ventis, vasti in morem lacus stagnans magis quam saeviens, omnem prope eius terrae alvum pro portu facit. magnoque hominum usu naves quaqua versus transmittit. fauces hinc vadis, inde saxis formidolosae. in medio ferme interstitio una rupes eminet, eoque innoxia, cui inaedificatam turrim praesidio tenent, ceterae latentes et insidiosae. canales solis ipsis noti, atque ideo non temere accidit, uti exterus quisquam hunc in sinum, nisi Utopiano duce, penetret, ut in quem vix ipsis tutus ingressus est, nisi signis quibusdam e litore viam regentibus. his in diversa translatis loca, hostium quamlibet numerosam classem facile in perniciem traherent. ab altera parte non infrequentes portus. at ubique descensus in terram ita natura munitus, aut arte, ut ingentes copiae paucis inde queant propugnatoribus arceri.
ceterum uti fertur, utique ipsa loci facies prae se fert, ea tellus olim non ambiebatur mari. sed Utopus cuius utpote victoris nomen refert insula, nam ante id temporis Abraxa dicebatur, quique rudem atque agrestem turbam ad id quo nunc ceteros prope mortales antecellit cultus, humanitatisque perduxit, primo protinus appulsu victoria potitus, passuum milia quindecim, qua parte tellus continenti adhaesit, exscindendum curavit, ac mare circum terram duxit. cumque ad id operis non incolas modo coegisset - ne contumeliae loco laborem ducerent - sed suos praeterea milites omnes adiungeret, in tantam hominum multitudinem opere distributo incredibili celeritate res perfecta, finitimos - qui initio vanitatem incoepti riserant - admiratione successus ac terrore perculerit.
insula civitates habet quattuor et quinquaginta spatiosas omnes ac magnificas lingua, moribus, institutis, legibus, prorsus iisdem, idem situs omnium, eadem ubique quatenus per locum licet, rerum facies. harum quae proximae inter se sunt milia quattuor ac viginti separant. nulla rursus est tam deserta, e qua non ad aliam urbem pedibus queat unius itinere diei perveniri.
cives quaque ex urbe terni senes ac rerum periti tractatum de rebus insulae communibus, quotannis conveniunt nam Amaurotum. - ea urbs quod tamquam in umbilico terrae sita maxime iacet omnium partium legatis opportuna - prima, princepsque habetur.
agri ita commode civitatibus assignati sunt, ut ab nulla parte minus soli quam duodecim passuum milia una quaevis habeat. ab aliqua multo etiam amplius, videlicet qua parte longius urbes inter se disiunguntur. nulli urbi cupido promovendorum finium. quippe quos habent agricolas magis eorum se, quam dominos putant.
habent ruri per omnes agros commode dispositas domos, rusticis instrumentis instructas. hae habitantur civibus per vices eo commigrantibus. nulla familia rustica in viris mulieribusque pauciores habet, quam quadraginta praeter duos ascriptitios servos, quibus pater materque familias graves ac maturi praeficiuntur, et singulis tricenis familiis phylarchus unus. e quaque familia viginti quotannis in urbem remigrant, hi qui biennium ruri complevere. in horum locum totidem recentes ex urbe subrogantur, ut ab his qui annum ibi fuere. atque ideo rusticarum peritiores rerum, instituantur, alios anno sequente docturi, ne si pariter omnes ibi novi, agricolationisque rudes essent, aliquid in annona per imperitiam peccaretur. is innovandorum agricolarum mos, et si solemnis sit, ne quisquam invitus asperiorem vitam cogatur continuare diutius, multi tamen quos rusticae rei studium natura delectat, plures sibi annos impetrant.
agricolae terram colunt, nutriunt animalia, ligna comparant, atque in urbem qua commodum est, terra, marive convehunt. pullorum infinitam educant multitudinem, mirabili artificio. neque enim incubant ova gallinae, sed magnum eorum numerum calore quodam aequabili foventes animant, educantque, hi simul atque e testa prodiere, homines, vice matrum comitantur, et agnoscunt. equos alunt perquam paucos, nec nisi ferocientes, neque alium in usum quam exercendae rebus equestribus iuventuti. nam omnem, seu colendi, seu vehendi laborem, boves obeunt, quos - ut fatentur - equis impetu cedere, sic patientia vincere, nec tot obnoxios morbis putant, ad haec minore impendio, et operae, et sumptus ali, ac denique laboribus emeritos, in cibum tandem usui esse.
semente in solum panem utuntur. nam aut uvarum vinum bibunt, aut pomorum, pirorumve, aut denique aquam nonnumquam meram, saepe etiam, qua mel, aut glycyrizam incoxerint, cuius haud exiguam habent copiam.
cum exploratum habeant - habent enim certissimum - quantum annonae consumat urbs, et circumiectus urbi conventus, tamen multo amplius et sementis faciunt, et pecudum educant, quam quod in suos usus sufficiat, relicum impartituri finitimis. quibuscumque rebus opus est, quae res ruri non habentur, eam suppellectilem omnem ab urbe petunt, et sine ulla rerum commutatione, a magistratibus urbanis nullo negotio consequuntur. nam illo singulo quoque mense, plerique ad festum diem conveniunt.
cum frumentandi dies instat, magistratibus urbanis agricolarum phylarchi denunciant, quantum civium numerum ad se mitti conveniat, quae multitudo frumentatorum, cum ad ipsum diem opportune adsit, uno prope sereno die tota frumentatione defunguntur.
